Een organisatie kan worden beschreven aan de hand van een aantal kenmerken, zoals organisatiestructuur, taakverdeling, bevoegdheden en verantwoordelijkheden, macht en gezag en besluitvorming. Op basis van deze kenmerken kunnen twee organisatiestelsels worden onderscheiden die elkaars uiterste zijn, te weten Mechanistisch en organistisch organisatiestelsel. Hieronder zijn de kenmerken van de twee organisatiestelsels opgenomen. Een oplossing voor een organisatieprobleem zal altijd tot gevolg hebben dat het organisatiestelsel mechanischer wordt of juist organistischer.
Kenmerken:
| Kenmerk | Mechanistisch | Organistisch |
| Organisatie structuur | Hiërarchisch | Geen echte hiërarchische structuur, horizontale werkende groepen |
| Taakverdeling: | ieder organisatielid heeft zijn eigen taken, individueel prestatiegedrag staat voorop | Individuen hebben specialistische taken. Prestatie van de groep staat centraal |
| Bevoegdheden en verantwoordelijkheden | Duidelijk vastgelegd | Verantwoordelijkheid ligt bij het individu en de groep |
| Gezag | Wordt ontleent aan de hiërarchische verhoudingen | Wordt ontleent aan kennis en vaardigheden van het individu |
| Besluitvorming | Gecentraliseerde besluitvorming, top neemt beslissingen | Gedecentraliseerde besluitvorming ligt bij de organisatieleden. Participatie en groepsconsensus spelen een belangrijke rol |
| Samenwerken en communicatie | Eenrichtingsverkeer in communicatie, namelijk top-down en zeer gestructureerd | Intensieve samenwerking tussen groepen. Communicatie zowel bottum-up als top-down |
| Wijzen van opereren | Uniform en beperkt | Men mag waar nodig afwijken |
| Aanpassingsgezindheid | Er wordt vastgehouden aan betrouwbare managementprincipes, ondanks veranderingen in de bedrijfsomstandigheden | Organisatie past zich aan indien ze met veranderende omstandigheden wordt geconfronteerd. |
Bron: Robbins Organisatiestructuur en ontwerp
Bron: https://www.ensie.nl/organisatie-en-management/organistisch-organisatiemodel
Bron: https://www.encyclo.nl/begrip/Mechanistische_structuur