NB: Als je in je organisatieonderzoek gebruik maakt van financiële ratio’s dan kun je deze ook gebruiken bij de SWOT-analyse. Om consistent te blijven kom je daar in je conclusie en aanbevelingen op terug, ook om aan te geven welke acties de organisatie moet nemen om de ratio’s te ‘verbeteren’.
Financiële ratio’s zijn handig voor een financiële analyse zeker als je de ratio’s over een langere tijdsperiode kunt volgen of traceren. De ratio’s kun je ook gebruiken om bedrijven in een bedrijfstak te vergelijken of af te zetten tegen macro-economische ontwikkelingen zoals conjunctuurgolven, of hoe een bedrijf zich staande weet te houden tijdens een crisis. Ze geven dan snel weer hoe een bedrijf er financieel voor staat en of het meer of minder goed gaat. Deze ratio’s maken van simpele getallen indicatoren die aangeven hoe een bedrijf ervoor staat.
Maar je moet wel over financiële gegevens beschikken. Met een jaarverslag van een bedrijf kun je een heel eind komen. Je loopt dan wel het risico dat cijfers opgepoetst zijn of optimistisch worden weergegeven, maar te optimistisch zal het niet zijn wanneer het gaat om goedgekeurde jaarrekeningen die door integere accountants zijn geaccordeerd. Jaarverslagen kunnen ook geconsolideerd zijn zoals bij een holding of bij de grote bedrijven, waardoor je op bedrijfsniveau zult moeten zoeken naar gegevens.
In educatieve cases zijn financiële gegevens vaak niet aanwezig, soms vind je wel een aanduiding met een enkele opmerking. Bijvoorbeeld het bedrijf is marktleider, groeit sterk, of krimpt juist of er is een omzetdaling of stijging, opkomende concurrentie etc.
Liquiditeitsratio’s
De liquiditeit geeft weer in hoeverre een onderneming kan voldoen aan haar betalingsverplichtingen.
Werkkapitaal
Nettobedrijfskapitaal = Vlottende Activa – Kort Vreemd Vermogen)
Als de vlottende activa (voorraden, debiteuren, liquide middelen) groter zijn dan de kortlopende schulden (crediteuren en overige kortlopende schulden) is de liquiditeit voldoende.
Brutowerkkapitaal is de omvang van de vlottende activa
Je kunt het netto bedrijfskapitaal uit de Balansgegevens ook complementair definiëren: Netto bedrijfskapitaal = (Eigen Vermogen + Voorzieningen + Langlopende Vreemd Vermogen) – (Vaste Activa).
Je kunt het netto bedrijfskapitaal uit de Balansgegevens ook complementair definiëren: Netto bedrijfskapitaal = (Eigen Vermogen + Voorzieningen + Langlopende Vreemd Vermogen) – (Vaste Activa).
Als er meer eigen vermogen en lang vreemd vermogen aanwezig is dan zijn de vaste activa gezond gefinancierd. De bank kijkt hiernaar als er nieuwe investeringen in vaste activa gefinancierd moeten worden.
Current Ratio=(Vlottende activa + Liquide middelen) / (Kort Vreemd Vermogen) . De current ratio is een maatstaf voor het vaststellen van de liquiditeit van een onderneming. Liquiditeit geeft de mate aan waarin de onderneming in staat is op korte termijn haar schulden te kunnen voldoen en moet groter dan 1 zijn.
De Quick Ratio = (Vlottende activa – De Voorraden + Liquide Middelen) / (Kort Vreemd Vermogen). Dit is een kengetal die de weergeeft in hoeverre een organisatie kan voldoen aan de kortlopende verplichtingen (< 1 jaar). Het verschil tussen de current en quick ratio is dat de current ratio wordt berekenend inclusief de voorraden en de quick ratio wordt berekend exclusief de voorraden. Er wordt dus aangenomen dat de voorraden niet snel verkocht kunnen worden.
Solvabiliteitsratio’s
Gezien het feit dat de liquiditeit weinig zegt over de positie van een bedrijf op de lange termijn, bieden solvabiliteitsratio’s een oplossing.
Solvabiliteit = (Eigen Vermogen / Totale vermogen) x 100%.
De solvabiliteit kan ook als volgt berekend worden: (Eigen vermogen/ Vreemd vermogen) x 100%.
Beide drukken uit in welke mate de organisatie in staat is om de schulden terug te betalen. De vraag is evenwel of de bestanddelen van het Eigen vermogen op debetzijde van de balans gemakkelijk liquide gemaakt kunnen worden. Als het Eigen vermogen groter is dan het Vreemd vermogen kan iedereen bij liquidatie van de organisatie betaald worden. Tenminste als de opbrengst van de activa overeenstemt met de boekwaarde plus de liquidatiekosten. De solvabiliteit moet dus gecorrigeerd worden als de verwachte reële opbrengst van de activa lager is dan uit de balans blijkt.
Debt ratio = (Vreemd vermogen / Totaalvermogen) x 100% geeft weer in hoeverre het vermogen bestaat uit vreemd vermogen. Als de debt ratio daalt, stijgt de solvabiliteit. Het bedrijf heeft dan meer eigen vermogen en leunt dus minder zwaar op geldschieters.
Zie ook: https://nl.wikipedia.org/wiki/Solvabiliteit
Interestdekkingskengetal= (Bedrijfsresultaat) / (Rentelasten). Het rentedekkingskengetal geeft aan hoeveel maal een onderneming haar rentelasten verdient. Het is om die reden een maatstaf voor de mate waarin de winst voor interest en belasting kan terugvallen zonder dat de onderneming in financiële moeilijkheden komt. Het kengetal is dus ook een maatstaf voor de resterende (maximale) leencapaciteit.
Cashflow ratio
Deze ratio kan je op twee verschillende manieren berekenen.
De eerste manier is:
Cash Flow Ratio: (Totaal Resultaat + Jaarlijkse Afschrijvingen) / (Rentelasten + Aflossingen op Lang Vreemd Vermogen)
Bij de eerste manier geldt dat je het liefst een hoge uitkomst hebt. Dat betekent dat een onderneming eenvoudig zijn verplichtingen kan voldoen.
Cash Flow Ratio: (Lang Vreemd Vermogen) / (Totaal Resultaat + Jaarlijkse Afschrijvingen).
Bij de tweede manier bereken je de termijn voor aflossing door zelffinanciering op de lange termijn. Daarmee bereken je hoe lang het duurt voordat je een lange lening volledig kan aflossen.
Rentabiliteitsratio’s
De rentabiliteit geeft weer in hoeverre een bedrijf winstgevend is. Hieruit maakt een bedrijf beslissingen over bijvoorbeeld het uitkeren van dividend.
Brutowinstmarge geeft het Percentage aan van de Totale Omzet dat een onderneming/organisatie heeft na het voldoen van de Directe Kosten.
De Brutowinstmarge kan ook op product/dienst niveau bekeken worden. De Brutowinst is dan het Verschil tussen Inkoopprijs/Kostprijs en de Verkoopprijs en wordt uitgedrukt in een Percentage van de Inkoopprijs (Brutowinstopslag) of van de Verkoopprijs (Brutowinstmarge).
Nettowinstmarge
Nettowinstmarge = {(Brutowinst – Bedrijfskosten zijnde de Directe en Indirecte kosten) / (Omzet)} x 100%
De nettowinstmarge geeft het percentage aan wat van de omzet overblijft nadat alle kosten, inclusief belastingen, rentelasten en dividend voor preferente aandelen, zijn afgetrokken. Dit percentage geeft in feite weer hoeveel van de omzet maximaal overblijft voor de gewone aandeelhouders, ervan uitgaand dat er geen winstreservering is.
Rentabiliteit Totaal Vermogen = {(Winst voor Interest en Belasting) / (Gemiddeld Totaal Vermogen)} x 100% . Het kengetal geeft de winstgevendheid aan van het gemiddeld totaal vermogen.
Ratio’s beursgenoteerde bedrijven
Er zijn een aantal ratio’s die te maken hebben met de waarde van een aandeel van beursgenoteerde bedrijven. Hiermee kan men tussen vergelijkbare bedrijven snel naar verschillen in bijvoorbeeld de winstgevendheid en het dividend kijken.
Koers-winstverhouding = Koers/Winst. De koers-winstverhouding wordt berekend door de huidige koers van het aandeel te delen door de winst per aandeel en geeft weer hoeveel keer de winst van een bedrijf op de beurs wordt betaald door beleggers. Het is dan ook alleen bruikbaar bij winstgevende bedrijven.
Winst per Aandeel = Nettowinst / Aantal Uitgegeven Aandelen. Ofwel de winst (na afschrijving, belasting en preferente dividenden) wordt gedeeld door het aantal uitstaande aandelen. Het is een indicatie van het maximale dividend dat per aandeel uitgekeerd kan worden.
Rentabiliteit Eigen Vermogen = {(Nettowinst voor Belastingen) / Gemiddeld Eigen Vermogen)} x 100% . De rentabiliteit eigen vermogen kan zowel voor als na belasting berekend worden. Vòòr belastingen kan handig zijn als je ondernemingen wil vergelijken die bijvoorbeeld onder verschillende (buitenlandse) belasting regimes vallen.
Rentevoet Vreemd Vermogen= {(Rentelasten + Uitkering Aandeel van Derden) / Vreemd Vermogen)} x 100%
De rentevoet van het vreemde vermogen (afgekort tot RVV) geeft aan wat het aangetrokken vreemd vermogen gemiddeld heeft gekost.
EBIT ofwel Bedrijfresultaat
De EBIT (Engels: Earnings Before Interest and Tax) is een maatstaf voor de Operationele Inkomsten van een onderneming voor aftrek van Rente (interest) en Belasting(tax). M.a.w. het is dus de omzet minus de kosten van gewone bedrijfsuitoefening, exclusief financiële baten en lasten en belastingen.
EBITDA
EBITDA staat voor Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization en is een maatstaf voor de Brutowinst van een bedrijf, zonder aftrek van de in de definitie genoemde kosten.
De Nederlandse vertaling is inkomsten voor aftrek van rente, belastingen, afschrijvingen op activa en afschrijvingen op leningen en goodwill. Het is een maatstaf voor de winst die een onderneming haalt met haar operationele activiteiten zonder de kosten en opbrengsten van de financiering.
Hefboomratio’s
Hefboomeffecten geven weer in hoeverre veranderingen in omzet of winst effect hebben op het bedrijfsresultaat.
Operationeel hefboomeffect = {Afzet x (Prijs – Variabele Kosten)} / {Afzet x (Prijs – Variabele Kosten) – (Vaste Kosten)}
De operationele hefboomwerking gebruikt de vaste kosten voor het vergroten van de effecten va omzetveranderingen op het bedrijfsresultaat. Hierbij geldt hoe groter de hefboomwerking des te risicovoller de bedrijfsvoering is maar daar tegenover staat de kans op een aanzienlijke stijging in winsten. Een lagere hefboomwerking is vice versa.
Financiële hefboomwerking:
Rentabiliteit Eigen Vermogen (REV)
REV= {RTV + (RTV-RVV) x (Gemiddeld Vreemd Vermogen)} / (Gemiddeld Eigen Vermogen)
RTV = Rentabiliteit Totaal Vermogen
RVV = Rentevoet Vreemd Vermogen
Als de rentabiliteit van het totaal vermogen hoger is dan de rentabiliteit van het vreemd vermogen is er sprake van een positieve hefboomwerking. Is de rentabiliteit van het totaal vermogen lager dan de rentabiliteit van het vreemd vermogen is er sprake van een negatieve hefboomwerking. Hoe groter het aandeel vreemd vermogen, des te groter is de hefboomwerking. De hefboomwerking is extreem rentegevoelig als het rentepercentage op vreemd vermogen hoger dreigt te worden dan het rendement op het totale vermogen.